Alergologa to dziedzina medycyny zajmująca się chorobami wywoływanymi przez alergeny, czyli substancje (antygeny) obecne w naszym środowisku takie jak pyłki, roztocza, pleśń, niektóre składniki pokarmowe, metale, konserwanty, sierść zwierząt itp., które wywołujące w naszym organizmie reakcje uczuleniowe (alergiczne). Uczulenie czyli alergia na alergeny powstaje w organizmie jako skutek nieprawidłowej odpowiedzi naszego układu immunologicznego na kontakt z alergogenną substancją.
Rozróżniamy trzy podstawowe rodzaje alergii:
- alergia wziewna: alergeny obecne w powietrzu wdychanym, do których należą: pyłki roślin, szczątki roślin, zwierząt, roztocza, zarodniki grzybów pleśniowych itp.
- alergia skórna to odpowiedź alergiczna na tzw. alergeny kontaktowe, które wywołują reakcję alergiczną po zetknięciu ze skórą. Najczęściej należą do nich: metale (chrom, nikiel), tworzywa sztuczne, barwniki, substancje zapachowe, konserwanty oraz stosowane kosmetyki.
- alergia pokarmowa: tutaj alergeny występują w produktach żywnościowych naszej diety, zarówno pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego: orzechy, soja, pszenica, mleko krowie, jaja, mięso itp.,
Specyficzna postacią alergii pokarmowej to alergia na stosowane leki. Do najczęściej wywołujących alergię należą: niesteroidowe leki przeciwzapalne (aspiryna, ibuprofen, naproksen, ketonal), antybiotyki oraz leki stosowane w znieczuleniu.
Alergia krzyżowa
W tych nieprawidłowych odpowiedziach naszego organizmu na różne alergeny nie sposób nie wspomnieć o tzw. alergii krzyżowej. Polega ona na jednoczesnym występowaniu reakcji alergicznych na co najmniej dwa alergeny o podobnej budowie białkowej. Mogą one występować między różnymi alergenami pokarmowymi lub pokarmowymi i wziewnymi (np. pyłki + sierść zwierząt), albo alergenami pokarmowymi i kontaktowymi (np.lateks + jajko). Mogą one występować np. u osób uczulonych na pyłki drzew (np. brzoza), a po jej przekwitnięciu, objawy alergii występują po spożyciu pewnych pokarmów, takich jak: marchew, jabłko, seler, orzeszki laskowe. Jest to często szybka reakcja alergiczna związana z przeciwciałami klasy IgE. i nierzadko w jej przebiegu dochodzi do obrzęku błony śluzowej jamy ustnej i gardła (obrzęk Quinckego).
Najczęstsze lokalizacje objawów alergii krzyżowych:
- wargi i jama ustna: obrzęk Quinckego
- przewód pokarmowy: bóle brzucha, wymioty czy biegunka;
- nos: wodnisty katar (katar sienny), kichanie
- układ oddechowy: kaszel alergiczny, duszność
z powodu skurczu oskrzeli (astma alergiczna);
- oczy: łzawienie i zaczerwienienie spojówek.
- ucho: alergiczne zapalenie ucha.
- skóra: pokrzywka alergiczna,
Diagnostyka
Lekarz alergolog podczas wizyty podejmuje działania w celu powiązania naszych objawów z konkretnym alergenem, lub ich grupą. Temu służy wywiad i badanie lekarskie oraz zlecone i wykonane badania diagnostyczne, w tym testy alergiczne (skórne, pokarmowe) na powszechnie występujące alergeny środowiskowe i pokarmowe. Można je wykonać nawet u niemowląt, ale bardziej wiarygodne wyniki daje badanie dzieci powyżej 2. roku życia.
Leczenie
Po wykryciu związków przyczynowo – skutkowych alergena z naszymi objawami, lekarz alergolog włącza odpowiednie leczenie. Dla każdego pacjenta dobierane są indywidualne metody leczenia alergii.
Leki hamujące reakcje uczuleniowe
W przypadku, gdy objawy alergii występują sezonowo i ograniczają się do kataru czy kichania na ogół proponowane są leki hamujące reakcje uczuleniowe podawane w formie miejscowej zależnej od miejsca występowania alergii (krople do oczu, do nosa, kremy na skórę), lub leki doustne o działaniu ogólnym hamujące reakcje uczuleniowe niezależnie od ich lokalizacji.
Odczulanie
Specyficzna metodą terapii jest tzw. odczulanie. Jest ona możliwa w określonych grupach pacjentów. Terapia polega na podawaniu pacjentowi przez pewien okres (co 7-14 dni), stopniowo zwiększanych dawek alergenu w formie szczepionki. Intencją terapii jest przyzwyczajenie układu odpornościowego osoby uczulonej do obecności danego alergenu, tak aby nie produkował przeciwciał w odpowiedzi na kontakt z tym alergenem.
Nasza poradnia alergologiczna zapewnia kompleksową pomoc zarówno dzieciom, jak i dorosłym, u których występują problemy z alergią. Świadczymy nasze usługi w ramach NFZ. W takim przypadku niezbędne jest skierowanie od lekarza POZ i zapisanie się w rejestracji na określony dzień i godzinę. Na te świadczenia zobligowani jesteśmy prowadzić kolejkę przekazywaną cotygodniowo do NFZ. Można również skorzystać z porady alergologa komercyjnie, bez skierowania w możliwie szybkim terminie.
